Σε μια ομιλία που κινήθηκε στα όρια μεταξύ πολιτικής διακήρυξης και δημόσιου καλέσματος σε κινητοποίηση, ο Αλέξης Τσίπρας, παρουσιάζοντας το νέο του βιβλίο «Ιθάκη», μίλησε ανοιχτά για την ανάγκη «Αλλαγής» και για μια «Νέα Μεταπολίτευση».

Περιέγραψε ένα πολιτικό τοπίο που –κατά την εκτίμησή του– έχει εξαντλήσει τα όριά του, καλώντας τους προοδευτικούς πολίτες να αναλάβουν πρωτοβουλίες αυτοοργάνωσης, με στόχο την «επανίδρυση της δημοκρατικής παράταξης».

Ο πρώην Πρωθυπουργός τόνισε πως το σημερινό πολιτικό σύστημα «δεν αποτελεί μέρος της λύσης, αλλά μέρος του προβλήματος». Η παραίτησή του από το αξίωμα του βουλευτή, όπως είπε, συμβολίζει ακριβώς αυτή τη ρήξη με το παλιό. Περιέγραψε την ανάγκη για «ένα σοκ Δημοκρατίας, εντιμότητας και δικαιοσύνης» και μίλησε για μια νέα πολιτική συλλογικότητα, «πολύχρωμη, κινηματική, αλλά προγραμματικά συμπαγή», ικανή να εκφράσει το προοδευτικό πλειοψηφικό αίτημα της κοινωνίας.

Επιμένοντας σε έννοιες όπως Αναγέννηση, Νέος Πατριωτισμός, Νέα Μεταπολίτευση, Επανίδρυση και Αυτοοργάνωση, ο Τσίπρας κάλεσε τους πολίτες να δημιουργήσουν σε κάθε πόλη, γειτονιά και χώρο εργασίας πρωτοβουλίες που θα «σπάνε τα στεγανά της απομόνωσης» και θα επιτρέψουν στους ανθρώπους να γίνουν «συνεπιβάτες στο ταξίδι» της προοδευτικής αλλαγής. «Θα υπάρχουν προσκλήσεις για όλους αλλά ρεζερβέ πρώτης θέσης για κανέναν», σημείωσε με χαρακτηριστική αιχμή προς την εσωκομματική και ευρύτερη αντιπολιτευτική πραγματικότητα.

Υπονοούμενα για νέο κόμμα – και η ειρωνεία της ιστορίας

Αν και ο Τσίπρας δεν ανακοίνωσε ευθέως την ίδρυση νέου πολιτικού φορέα, η επιμονή του στην «επανίδρυση» και η διαπίστωση ότι «έχει κλείσει ο κύκλος των σημερινών σχηματισμών του προοδευτικού χώρου» αφήνουν ελάχιστα περιθώρια παρερμηνειών. Η αφήγηση περί πολιτικού Big Bang και ριζικής αναδιάταξης του χώρου λειτουργεί σαν προαναγγελία ενός νέου κάλεσματός του στην πολιτική αρένα.

Αν πράγματι βαδίζει προς τη δημιουργία νέου κόμματος, η ειρωνεία της ιστορίας είναι παρούσα και μάλλον πεισματάρα. Ο άνθρωπος που σήμερα μιλά για «αδιάβατες πρώτες θέσεις», «νέο πατριωτισμό» και προοδευτική αναγέννηση, είναι ο ίδιος που στο παρελθόν συγκυβέρνησε με τον Πάνο Καμμένο μια σύμπραξη που θαρρείς πως βγήκε από εργαστήριο πολιτικού παραδοξισμού. Η πολιτική μνήμη δεν σβήνει τόσο εύκολα και δύσκολα συμβιβάζεται με νέα οράματα όταν κουβαλά το αποτύπωμα της Πλατείας αλλά και της Ανεξαρτησίας στην ίδια πρόταση.

Ίσως γι’ αυτό και οι αναφορές του στη «συλλογικότητα χωρίς προνόμια» να χρειάζονται περισσότερη πειθώ από τις ίδιες τις λέξεις τους· ειδικά όταν μιλά ένας πολιτικός που έχει ήδη δοκιμάσει, στο πιο απρόβλεπτο δυνατό σχήμα, τη γεύση της εξουσίας.