Τα μουσεία ικανοποιούν μια ιδιαίτερη ανθρώπινη ανάγκη, τη δημιουργία ενός μόνιμου αρχείου για το πώς έζησαν οι άνθρωποι και τι πέτυχαν σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο.

Πάντα σταμπωτή από την Μόνιμη Έκθεση Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας

http://odysseus.culture.gr/

Εντυπωσιακό έκθεμα τόσο για τη θεματογραφία του όσο και για την κομψότητα του είναι η λεγόμενη πάντα (είδος υφαντού ή κεντήματος για τοίχο) ”του Μεγαλέξανδρου”. Είναι σταμπωτή και ζωγραφιστή με πινέλο και κατασκευάστηκε στο εργαστήριο Ιωαννίδη, στον Τύρναβο. Στο κέντρο της σύνθεσης εμφανίζεται ο Μέγας Αλέξανδρος έφιππος, ο οποίος κινείται από τα αριστερά προς τα δεξιά. Η κατεύθυνση δηλώνει το νικητή, στοιχείο που κάνει την εμφάνισή του ήδη στην αρχαιότητα, όταν οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν διάφορα στοιχεία στα εικονογραφικά τους προγράμματα. Το άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, γεμάτο δύναμη και ζωντάνια, έχει ανασηκώσει τα μπροστινά του πόδια και ο ήρωας κραδαίνει το δόρυ του προς αόρατο εχθρό. Ένας ποταμός διακρίνει την παράσταση σε επιμέρους ενότητες. Αριστερά, εμφανίζεται ένα ζευγάρι με αρχαιοπρεπή ενδυμασία σε εναγκαλιασμό, ενώ δεξιά υπάρχει μια γυναικεία φτερωτή μορφή (ίσως Νίκη) που κάθεται σε χαμηλό βράχο και κοιτάζει ή συνομιλεί με μικρό ερωτιδέα. Δένδρα και άνθη συνιστούν το φυσικό τοπίο, ενώ στην κάτω δεξιά γωνία το συμπληρώνουν δύο ελάφια και μία αλεπού. Τα προϊόντα της ντόπιας υφαντικής φημιζόταν σε όλο τον ελλαδικό χώρο και στο εξωτερικό. Ο Τύρναβος ήταν ονομαστός από την εποχή του Ιουστινιανού για τα τυπωτά μεταξωτά, τα ”σταμπωτά”

Λίγα λόγια για το Μουσείο :

Το 1974 μια μικρή ομάδα Λαρισαίων με πρωτεργάτες το Γιώργο και τη Λένα Γουργιώτη ίδρυσαν τη Λαογραφική Εταιρεία Λαρίσης, επιχειρώντας να συγκρατήσουν μαρτυρίες του παραδοσιακού πολιτισμού της Θεσσαλίας που υποχωρούσε με ραγδαίους ρυθμούς. Η καταγραφή και διαφύλαξη υλικών και πνευματικών τεκμηρίων του πολιτισμού της υπαίθρου αποτέλεσε μια κοπιώδη και συχνά αγωνιώδη προσπάθεια, καθώς το ρεύμα του εκσυχρονισμού παρέσυρε κάθε έκφραση προμηχανικού παραδοσιακού πολιτισμού. Όραμα της ιδρυτικής ομάδας αποτελούσε η δημιουργία του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου της πόλης. Τον πρώτο πυρήνα μελών της Λαογραφικής Εταιρείας με τα “ουτοπιστικά” αράματα ακολούθησαν σταδιακά νέοι φίλοι – συμπαραστάτες, που στήριξαν το έργο της σε οικονομικό, κοινωνικό και επιστημονικό επίπεδο.
Κατά τα έτη 1974 -1981 η Λαογραφική Εταιρεία στεγάζεται σε αίθουσα του Δημαρχείου Λάρισας, οργανώνει περιοδικές εκθέσεις, συγκεντρώνει υλικό που αφορά στον παραδοσιακό πολιτισμό την υπαίθρου, διεξάγει επιτόπιες έρευνες, ενώ παράλληλα στρέφεται και προς το αστικό σκέλος της Θεσσαλικής κοινωνικής συγκρότησης. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα του νεότερου πολιτισμού έχει συντελεστεί. Κατά το ίδιο διάστημα συγκροτείται ο πυρήνας των συλλογών του μουσείου με δωρεές μελών και φίλων της Λαογραφικής Εταιρείας και με αγορές που επιτυγχάνονται με την ενίσχυση της τακτικής Επιχορήγησης του Υπουργείου Πολιτισμού ή άλλων φορέων.
Το 1981 η Λαογραφική Εταιρεία μεταστεγάζεται σε μισθωμένη ισόγεια αίθουσα 300 τ.μ. στην οδό Μανδηλαρά 74 και ιδρύει το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, το οποίο είναι επισκέψιμο από το Φεβρουάριο του 1983. Το δεδομένο της νέας στέγης και το οικονομικό πλάισιο, στο οποίο ήταν υποχρεωμένη να κινηθεί η Εταιρεία, στάθηκαν καθοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της μόνιμης Έκθεσης του μουσείου. Η συγκέντρωση νέου υλικού επιτείνει την ανάγκη μόνιμης στέγασης των συλλογών του μουσείου. Το 1992 θεμελιώνεται το νέο κτίριο του μουσείου, έργο του Υπουργείου Πολιτισμού, ενταγμένο στο ΠΕΠ Θεσσαλίας, το οποίο ολοκληρώνεται κατασκευαστικά το 2000. Το μουσειολογικό, τελικό τμήμα αποπεράτωσης του έργου εντάσεται στο Γ’ ΚΠΣ και βρίσκεται σε εξέλιξη. Η μεταφορά του μουσείου στο νέο κτίριο θα επιλύσει τα ζητήματα του ζωτικού χώρου του που, ωστόσο, ποτέ δεν αποτελούν τροχοπέδη αλλά πρόκληση για τις δράσεις αναλαμβάνει.

Συντάκτης

Λ. Μουσιώνη, αρχαιολόγος – λαογράφος